Obezite cerrahisi sonrası özellikle de tüp mide ameliyatı sonrası sağlıklı beslenme alışkanlığının kazanılması uzun dönem başarıda en önemli unsurlardan biridir. Mide küçültme ameliyatı sonrası rehabilitasyon dönemi diye tanımladığımız ilk bir yıllık süreçte sağlıklı beslenmenin , bilinçli gıda tüketiminin öğrenilmesi ve hayatımıza entegre edilmesi son derece önemlidir. Marketten aldığımız gıdalarda özellikle de hazır gıda ürünlerinin arkasında etiketler bulunmaktadır. Tüketici bir gıdayı satın alırken bu etiket sayesinde ürünlerin içerik bilgilerine ulaşır. Gıda endüstrisi her türlü paketlenmiş gıdada bu bilgileri tüketiciye ayrıntılı bir şekilde sunmakla yükümlüdür. Yapılan araştırmalara göre son yıllarda tüketicilerin satın aldıkları ürünlerin menşei, üretim şekli ve organik olup olmadıklarını incelemek amaçlı gıda etiketlerine daha da önem verdikleri görülmektedir.
Gıda etiketlerinde ne yazar? Etiketler hangi standartlara göre hazırlanır?
Dünya çapında kullanımı yaygın olan Codex Standarlarına uygun olarak ürünler etiketlenmektedir. Bu standarda göre, gıdanın adı, içerik listesi, net içeriği ve süzülmüş ağırlığı, gıdanın üreticisi, paketleyicisi, dağıtıcısı, ithalatçısı, ihracatçısı veya satıcısının adı ve adresi, parti tanımlaması, tarih işaretlemesi, saklama talimatları ve kullanım talimatları bildirilmektedir. Aşırı duyarlılığa veya alerjiye neden olduğu bilinen gıdalar ve içerik maddeleri her zaman beyan edilmelidir. Raf ömrü, tatlandırıcılar, üründe kafein var ise kafein miktarı, enerji ve besin öğeleri mutlaka eklenmelidir. (Gert W. Meijer, 2021)
Gıda etiketi okurken eklenti şekeri nasıl ayırt etmeliyiz?
Son yıllarda endüstriyel olarak işlenmiş ürünlerin üretimi arttıkça, eklenti şekerli, rafine karbonhidratlı ürünlerin de tüketimi buna paralel olarak artmaktadır. Günümüzde basit şeker tüketiminin artması; obezite, karaciğer yağlanması, tip 2 diyabet, metabolik sendrom gibi birçok sağlık problemini de beraberinde getirmektedir. Dünya sağlık örgütünün önerisi şeker tüketiminin günlük enerji ihtiyacının %10’undan daha az olması yönündedir. Hatta bu oranın %5 ‘e kadar indirilmesi de önerilmektedir.
Sebzelerde, meyvelerde, bal ve sütte doğal olarak bulunan monosakkarit ve disakkaritler şekeri oluşturmaktadır (Rosires Deliza, 2021). Meyvelerde früktoz, sütte galaktoz ve laktoz bulunmaktadır.
Paketli ürünlerde bulunan ibareler; früktoz, glikoz, dekstroz, maltoz ve sukroz şeker anlamına gelmektedir.Monosakkarit ve disakkkaritler paketli gıdalara eklenti şeker olarak konulmakla birlikte, meyve suları ve bal’da doğal olarak bulunur.
Dünya sağlık örgütüne göre sağlıklı bir yaşam sürmek adına günlük şeker tüketimi maksimum 5-10 çay kaşığı arasında olmalıdır (5). Paketli gıdalarda şekerin tatlandırmak amacıyla kullanıldığını biliyoruz. Ayrıca bu şeker gıdaların raf ömrünün uzatılması amacıyla gıda katkı maddesi olarak da kullanılmaktadır. Reçel ve marmelat gibi ürünlerde kullanımı istenilen jel formunun korunmasını sağlarken diğer yandan da mikrobiyal büyümeyi engeller. Gıdalarda şeker ilavesizdir yazısı gıdanın içerisinde doğal olarak bulunan şekeri kapsamamaktadır.
References
- Gert W. Meijer, V. S. (2021). Towards effective labelling of foods. An international perspective on safety. Trends in Food Science & Technology, 45-56.
- R. An, Y. S. (2021). Effect of front-of-package nutrition labeling on food purchases: a. Public Health, 59-67.
- Rosires Deliza, M. F. (2021). Rethinking sugar reduction in processed foods. Current Opinion in Food Science, 58-66.
- Tailane Scapin, V. M. (2021). The adaptation, validation, and application of a methodology for estimating the added sugar content of packaged food products when total. Food Research International , 144.
- https://www.ages.at/en/topics/nutrition/who-sugar-recommendations/
- https://ohioline.osu.edu/factsheet/hyg-5359
